Kleopatra i nowa afera castingowa

 W miniserialu dokumentalnym Netflixa o Kleopatrze tę królową gra afroamerykańska aktorka o mieszanym pochodzeniu, Adele James. Wzbudziło to wiele kontrowersji, a Netflix doczekał się nawet pozwu od pewnego egipskiego prawnika. Ponieważ męczą mnie nieustanne wojny kulturowe, spróbuję napisać o całej sprawie na spokojnie.

Z punktu widzenia historii najbardziej prawdopodobne jest, że matka Kleopatry była spokrewniona z ojcem królowej, Ptolemeuszem XII, i sama pochodziła z greckiej/macedońskiej dynastii Ptolemeuszy. Mogła być to Kleopatra V. Założenie, że np. matka Kleopatry była Nubijką jest mniej popularne i trudniej je udowodnić. 

Niemniej, nadal jest to teoria, której daleko do spekulacji typu “n*ziści na Księżycu” albo “kosmici budowali elektrownie w piramidach”. Prawdopodobieństwo tego, że historyczna Kleopatra była osobą o mieszanym pochodzeniu, jest niższe od prawdopodobieństwa, że dzisiaj uznano by ją za białą Greczynkę. Ale nie jest to prawdopodobieństwo zerowe.

Nie, nie uważam, by twórczyniom tego dokumentu przyświecała jakaś agenda “woke”. Po prostu przedstawienie Kleopatry jako Czarnej jest bardziej medialne niż eksploracja biografii tych starożytnych królowych, które na pewno (nubijskie królowe Kandake) lub prawie na pewno były Czarne (Teje, małżonka faraona Amemhotepa III). A twierdzenie, że ten casting się pojawił, bo nie było afrykańskich cywilizacji i Czarnych postaci historycznych w starożytności, to zwyczajne kłamstwo.

Tak naprawdę nadal poruszamy się w tych samych eurocentrycznych ramach. Kleopatra jest popularna przez swoje związki z Rzymem, z mainstreamem. Dlaczego nie słyszymy tyle o Amanitore, która uchroniła Nubię przed rzymskim podbojem? Dlaczego nie słyszymy tyle o Teje? Nie dlatego, że ukazanie Kleopatry jako osoby o mieszanym pochodzeniu jest bardziej “poprawne politycznie”. Jest bardziej medialne. A myślenie, że kiedyś to mieliśmy Porządną, Realną Kleopatrę w postaci Liz Taylor jest naiwne. Nigdy jeszcze w popularnych mediach Kleopatry nie zagrała Greczynka jako kobiety, której hellenistyczna kultura była bliższa niż egipska. Bo pytanie, czy w gruncie rzeczy Kleopatra nie była obcą kolonizatorką, to kolejna kwestia, na którą niewiele osób pragnie znaleźć odpowiedź.

Źrodła:

https://variety.com/2023/film/global/black-cleopatra-netflix-egypt-adele-james-1235589497/

https://www.thoughtco.com/queen-cleopatras-family-tree-4083409

https://www.whats-on-netflix.com/news/queen-cleopatra-netflix-docuseries-controversy-explained/

Kim byli wolni ludzie koloru w Luizjanie?

 Wolni ludzie koloru/wolni kolorowi, fr. “gens de couleur libres” byli społecznością o mieszanym pochodzeniu w Luizjanie przed Wojną Secesyjną. Byli to potomkowie białych (głównie Francuzów i Hiszpanów) oraz Afrykanów, czasami także Rdzennych Amerykanów. Nie byli niewolnikami i w czasach francuskich, a potem hiszpańskich rządów nie żyli w segregacji od białych.

Historia tej społeczności wiele może nam powiedzieć o podziałach społecznych w Luizjanie oraz o tym, jak bardzo inne rozumienie “rasy” przynieśli Amerykanie - rozumienie oparte na segregacji i zasadzie jednej kropli krwi. Chociaż Luizjana należała do Stanów Zjednoczonych od 1803, amerykańskie prawodawstwo zaczęło wpływać na sytuację wolnych ludzi koloru stopniowo, głównie od lat trzydziestych XIX wieku, ograniczając prawa tej społeczności. 

Wolni ludzie koloru byli głównie rzemieślnikami, artystami i przedsiębiorcami. Także kobiety były np. przedsiębiorczyniami czy położnymi i cieszyły się szacunkiem lokalnej społeczności (na zdjęciu akuszerka i kapłanka vodou Marie Laveau). Część wolnych ludzi koloru stanowiły też dzieci zamożnych białych mężczyzn i kobiet o mieszanym pochodzeniu, którzy często zapewniali potomstwu wykształcenie i zabezpieczenie finansowe.

Ale. Ale. I tutaj musimy porozmawiać o tych ale. Wolni ludzie koloru w Luizjanie to dobry przykład tego, że w koloniach osoby PoC nie były tylko niewolnikami /nie miały żadnych wpływów. Tyle że ciemnoskórzy Afrykanie pozostawali w tym regionie niewolnikami tak długo, jak w innych stanach amerykańskiego Południa. Jeśli osoba o mieszanym pochodzeniu była wolna, to była wolna ze względu na bliskość d o białości. Cały system zatem oparty był na koloryzmie i umacniał białą supremację.

Historie wolnych ludzi koloru w Luizjanie można znaleźć także w wielu tekstach kultury, od “Absalomie, Absalomie!” Williama Faulknera, poprzez “All Saints' Eve” Anne Rice i cykl kryminałów Barbary Hambly o Czarnym lekarzu i pianiście, Benjaminie Janvierze, do “Podmorskiej wyspy” Isabel Allende. Warto jednak pamiętać, że w powieściach czasem pojawiają się stereotypy czy dawno już obalone koncepcje na temat wybranych zjawisk społecznych w tej społeczności. 

Źródło obrazów: Wikimedia Commons

 Źródła:

https://www.aroundrobin.com/free-people-of-color/

https://daily.jstor.org/the-free-people-of-color-of-pre-civil-war-new-orleans/

https://digitallibrary.tulane.edu/islandora/object/tulane:fpoc

Świąteczna kolekcja memów

 Mam dla was dzisiaj kolekcję memów - wszystkie moje instagramowe memy publikowane od Świąt zimowych do Świąt wiosennych w jednym miejscu. Plus dwa bonusowe, które na Instagramie pojawią się później.