Kim byli wolni ludzie koloru w Luizjanie?

 Wolni ludzie koloru/wolni kolorowi, fr. “gens de couleur libres” byli społecznością o mieszanym pochodzeniu w Luizjanie przed Wojną Secesyjną. Byli to potomkowie białych (głównie Francuzów i Hiszpanów) oraz Afrykanów, czasami także Rdzennych Amerykanów. Nie byli niewolnikami i w czasach francuskich, a potem hiszpańskich rządów nie żyli w segregacji od białych.

Historia tej społeczności wiele może nam powiedzieć o podziałach społecznych w Luizjanie oraz o tym, jak bardzo inne rozumienie “rasy” przynieśli Amerykanie - rozumienie oparte na segregacji i zasadzie jednej kropli krwi. Chociaż Luizjana należała do Stanów Zjednoczonych od 1803, amerykańskie prawodawstwo zaczęło wpływać na sytuację wolnych ludzi koloru stopniowo, głównie od lat trzydziestych XIX wieku, ograniczając prawa tej społeczności. 

Wolni ludzie koloru byli głównie rzemieślnikami, artystami i przedsiębiorcami. Także kobiety były np. przedsiębiorczyniami czy położnymi i cieszyły się szacunkiem lokalnej społeczności (na zdjęciu akuszerka i kapłanka vodou Marie Laveau). Część wolnych ludzi koloru stanowiły też dzieci zamożnych białych mężczyzn i kobiet o mieszanym pochodzeniu, którzy często zapewniali potomstwu wykształcenie i zabezpieczenie finansowe.

Ale. Ale. I tutaj musimy porozmawiać o tych ale. Wolni ludzie koloru w Luizjanie to dobry przykład tego, że w koloniach osoby PoC nie były tylko niewolnikami /nie miały żadnych wpływów. Tyle że ciemnoskórzy Afrykanie pozostawali w tym regionie niewolnikami tak długo, jak w innych stanach amerykańskiego Południa. Jeśli osoba o mieszanym pochodzeniu była wolna, to była wolna ze względu na bliskość d o białości. Cały system zatem oparty był na koloryzmie i umacniał białą supremację.

Historie wolnych ludzi koloru w Luizjanie można znaleźć także w wielu tekstach kultury, od “Absalomie, Absalomie!” Williama Faulknera, poprzez “All Saints' Eve” Anne Rice i cykl kryminałów Barbary Hambly o Czarnym lekarzu i pianiście, Benjaminie Janvierze, do “Podmorskiej wyspy” Isabel Allende. Warto jednak pamiętać, że w powieściach czasem pojawiają się stereotypy czy dawno już obalone koncepcje na temat wybranych zjawisk społecznych w tej społeczności. 

Źródło obrazów: Wikimedia Commons

 Źródła:

https://www.aroundrobin.com/free-people-of-color/

https://daily.jstor.org/the-free-people-of-color-of-pre-civil-war-new-orleans/

https://digitallibrary.tulane.edu/islandora/object/tulane:fpoc